Podstawy naukowe

"Pokaż mi swoje zęby,
a wiele powiem Ci o Twoim zdrowiu"

Czy zdajesz sobie sprawę, że od stanu zdrowia Twojej jamy ustnej zależy funkcjonowanie całego organizmu?
Postaram się wyjaśnić, trochę z przymrużeniem oka, ale UWAGA temat jest poważny!

Wyobraź sobie, że jama ustna może być źródłem chorób ogólnoustrojowych. Już dawno specjaliści udowodnili, że infekcje bakteryjne w jamie ustnej podnoszą ryzyko wystąpienia chorób m.in.: metabolicznych w tym cukrzycy typu 2, kardiologicznych, nerek, płuc, reumatoidalnego zapalenia stawów. Nieleczone zmiany zapalne w obrębie jamy ustnej u kobiety ciężarnej, mogą mieć wpływ na niską masę urodzeniową dziecka, jak również powiązane są z porodem przedwczesnym.

ŹRÓDŁO CHORÓB ogólnoustrojowych

  • 1 choroby kardiologiczne
  • 2 choroby nerek
  • 3 reumatoidalne zapalenie stawów
  • 4 choroby płuc
  • 5 cukrzyca typu 2
  • 6 choroby metaboliczne
  • 7 poród przedwczesny

Nie bez powodu wśród stomatologów i higienistek jest powszechnie używane powiedzenie:

„Pokaż mi swoje zęby, a wiele powiem Ci o Twoim zdrowiu”.

Allaker RP,Stephen AS. Curr Oral Health Rep. 2017; 4:309-18; Darveau RP. Nature Reviews 2010; 8: 481-90; Zehnder M, Belibasakis G.N. Virulence. 2015; 6:3:216–222; B. Lorè, M. Gargari, E. Ventucci et al. Oral & Implantology. 2013;6(2): 43-47; Brook I, Foote PA, Slots J. J Antimicrob Chemother. 1997;39(6):763-9; Kumar PS. J Physiol 2017; 595.2; 465-476; Maria Bilińska, Krzysztof Osmola. Ginekol Pol. 2014, 85, 382-385; Górska R. Wielgoś M. Zdrowie jamy ustnej a ciąża. 2018

Dane statystyczne

Zapewne domyślasz się, że nie tylko jama ustna jest źródłem występowania chorób ogólnoustrojowych, ale nie można bagatelizować tej sfery naszego zdrowia. Niestety jest inaczej, na co wskazują statystyki: Według światowych danych, nawet do 50% populacji osób dorosłych cierpi na różny stopień zaawansowania zapalenia tkanki dziąseł oraz przyzębia.

A co słychać u nas w kraju? Aż ponad 90% dorosłych Polaków ma chore tkanki przyzębia. Nie mamy czym się chwalić…

Skala chorób przyzębia w Polsce i na świecie:

Statystyki są przerażające, a konsekwencje przewlekłych zapaleń przyzębia, są bardzo niekomfortowe. Choroba prowadzi do utraty tkanki łącznej podtrzymującej ząb oraz niszczenia kości wyrostka zębodołowego.
Darveau RP. Nature Reviews 2010; 8: 481-90; Nazir MA. Int J Health Sci. 2017; 1 (2):72-80; Górska R et al. Dent. Med. Probl. 2012, 49, 1, 19–27; Adamczyk M. et al. Nowa stomatologia 2/2013; 93-97; Stodółkiewicz M. et al. Pol J Public Health 2014;124(2):86-88

Było sobie życie...

W jamie ustnej znajduje się ponad 1000 różnych gatunków bakterii, tych dobrych dla Twojego organizmu i niestety tych złych – chorobotwórczych. Jeśli z różnych przyczyn doprowadzisz do stanu nadmiernej ilości drobnoustrojów chorobotwórczych, to wywołasz proces zapalny na dziąsłach i przyczynisz się do powstawania płytki nazębnej. Niestety złe bakterie nie próżnują, namnażają się i namnażają się… a Ty w związku z brakiem odpowiedniej higieny jamy ustnej pomagasz im w tym. Bakterie czekają tylko na efekty swojego dzieła! Czyli stopniowo uszkadzają tkanki miękkie dziąseł, a procesy zapalne przez nie wywołane, osłabiają mocowania zębów w dziąśle.

Jest na przykład taka zła bakteria Porphyromonas gingivalis, która specjalizuje się w wywoływaniu zapaleń przyzębia i pogłębianiu kieszonek przydziąsłowych. Jej dobry znajomy Streptoccocus mutans – to prawdziwy pasjonat hodowli próchnicy, natomiast Streptococcus pyogenes z zamiłowania tworzy stany zapalne dziąseł. Nie ma co, doborowe towarzystwo i wszystko to w Twojej jamie ustnej!

Bakterie chorobotwórcze wywołujące stany zapalne w jamie ustnej

  • 1 Streptocococcus mutans PRÓCHNICA
  • 2 Porphyromonas gingivalis ZAPALENIE PRZYZĘBIA POGŁĘBIONE KIESZONKI DZIĄSŁOWE
  • 3 Fusobacterium nucleatum, Prevotella intermedia, Porphyromonas gingivalis ZAPALENIE PRZYZĘBIA
  • 4 Streptococcus sanguinis , Streptococcus pyogenes STANY ZAPALNE DZIĄSŁA

Koniec żartów! Jeśli nie powstrzymasz działania bakterii patogennych, to musisz zmierzyć się z poważnymi konsekwencjami klinicznymi tj. ból, podrażnienie, obrzęk, problemy z jedzeniem i krwawienie.

Allaker RP,Stephen AS. Curr Oral Health Rep. 2017; 4:309-18; Darveau RP. Nature Reviews 2010; 8: 481-90; Sacransky S et al. J. Vlin. Peridontol. 1998; 25:134-44

Przyczyny powstawania stanow zapalnych przyzębia

Niestety nieodpowiednia higiena to tylko jedna z przyczyn, która wywołuje stany zapalne przyzębia. Kolejka jest długa i dobrze Ci znana: palenie, stres, wiek, zmiany hormonalne, antybiotykoterapia, źle wykonane wypełnienia, uwarunkowania genetyczne, nieprawidłowa dieta, wady zgryzu, osteoporoza i cukrzyca typu 1 i 2.

Palenie

Stres

Cukrzyca typ 1 i 2

Osteoporoza

Zmiany hormonalne

Nieprawidłowa dieta

Antybiotykoterapia

Wiek

Nieodpowiednia higiena

Źle wykonane wypełnienie

Wady zgryzu

Uwarunkowania genetyczne

Każdy człowiek narażony jest na pojawienie się stanów zapalnych w jamie ustnej. A jak do nich dochodzi?

Myślisz sobie, że fajnie jest zacząć dzień od kawy lub papierosa. Napić się coli, a wieczorem kieliszek czerwonego wina, tak dla odstresowania. A może zjeść coś słodkiego? Wieczorem niby myjesz zęby, ale może niezbyt dokładnie, albo zbyt rzadko… I tak waśnie tworzy się osad [1]. Jeśli taka praktyka jest Twoją codziennością przez wiele tygodni, miesięcy czy lat, to osad zamienia się w kamień nazębny [2]. Jesteś świadomą osobą, więc co jakiś czas wybierasz się na skaling i piaskowanie zębów. Jednak jak statystyki wskazują, większa część społeczeństwa nie może się doczekać kolejnego etapu, czyli wytworzenia się kieszonki dziąsłowej i stanu zapalnego [3]. A to miłe już nie jest, bo boli, piecze i krwawi… Nie takie rzeczy w życiu już znosiłeś, więc cóż za problem żeby znaleźć milion powodów, aby nadal omijać dentystę i to szerokim łukiem. Niestety takie postępowanie może doprowadzić do utraty kości zębodołu i zębów [4].
  • 1 osad
  • 2 kamień nazębny
  • 3 kieszonka dziąsłowa
  • 4 utrata kości

Darveau RP. Nature Reviews 2010; 8: 481-90; Petersen PE, Ogawa H. J Periodontol 2005;76:2187-2193

Brzmi poważnie?

Brzmi poważnie? I powinno! Bo konsekwencje zachwianej równowagi bakteryjnej w jamie ustnej są bardzo poważne: próchnica, nieświeży oddech (halitoza), utrata zębów, infekcje endodontyczne, zapalenie: dziąseł, przyzębia, kości zębodołu i migdałków.

Jeśli zrozumiałeś w czym tkwi problem i chcesz sobie z nim poradzić, zdradzę Ci jak:

  • Po pierwsze: odpowiednia higiena jamy ustnej! – bez tego jesteś bez szans!
  • Po drugie: Jak donosi American Dental Association – powinieneś regularnie odwiedzać stomatologa w celu wykonania skalingu i/lub wygładzenia korzeni zębów – to konieczne!
  • Po trzecie: stosuj preparaty, które wspomagają równowagę bakteryjną w jamie ustnej.
Smiley CJ et al. J. am. Dent. Assoc. 2015;146:525-35; Allaker RP,Stephen AS. Curr Oral Health Rep. 2017; 4:309-18
Materiał edukacyjny opracowała dr n.biol. Marzena Kucia

Odcinki edukacyjne

Zapraszamy na cykl odcinków stworzonych przez Akademię Salistat przy współpracy dyplomowanego higienisty Tomasza Benke oraz M&M Stomatologia. W materiale video poruszymy wiele zagadnień związanych z higieną jamy ustnej oraz wpływem stanu dziąseł i zębów na zdrowie całego organizmu.